Voetballer - België

Het Belgisch nationaal voetbalelftal vertegenwoordigt België officieel in het internationaal voetbal voor mannen sinds hun eerste wedstrijd in 1904. De ploeg valt onder de bevoegdheid van de FIFA en de UEFA - beide werden mede opgericht door de Koninklijke Belgische Voetbalbond. De meeste thuiswedstrijden van België worden gespeeld in het Koning Boudewijnstadion in Brussel.

De nationale ploeg van België heeft deelgenomen aan drie vierjaarlijkse grote voetbalcompetities. Het kwam uit in de eindfasen van veertien FIFA Wereldkampioenschappen en zes UEFA Europese Kampioenschappen, en nam deel aan drie Olympische voetbaltoernooien, waaronder het voetbal op de Olympische Zomerspelen van 1920 dat het won. Andere opmerkelijke prestaties zijn overwinningen op vier regerende wereldkampioenen - West-Duitsland, Brazilië, Argentinië en Frankrijk - tussen 1954 en 2002. België heeft een langdurige rivaliteit met Nederland en Frankrijk. Het elftal staat sinds 1906 bekend als de Rode Duivels; de fanclub draagt de naam "1895".

Tijdens de nationale spelerscarrière van spits Paul Van Himst, de meest gelauwerde Belgische voetballer van de 20e eeuw, eindigde België als gastland op de derde plaats tijdens UEFA Euro 1972. Daarna beleefden ze twee gouden tijden. In de eerste periode, die duurde van de jaren 1980 tot het begin van de jaren 1990, eindigde de ploeg als tweede op UEFA Euro 1980 en als vierde op de FIFA Wereldbeker 1986. In de tweede periode, onder leiding van Marc Wilmots en later Roberto Martínez in de jaren 2010, stond België in november 2015 voor het eerst bovenaan de FIFA-wereldranglijst en eindigde het als derde op het WK van 2018. 

Geschiedenis

België was een van de eerste landen op het Europese vasteland waar aan voetbal werd gedaan. De beoefening ervan in België begon in 1863. Aanvankelijk een elitair tijdverdrijf, in de daaropvolgende decennia verdrong het voetbal rugby als de populairste voetbalsport van België. Op 1 september 1895 richtten tien clubs voor voetbal, atletiek, cricket en wielrennen het Belgische sportbestuur Union Belge des Sociétés de Sports Athlétiques (UBSSA) op; een jaar later organiseerde UBSSA de eerste jaarlijkse competitie in het Belgische voetbal.

Op de Olympische Zomerspelen van 1920, in hun eerste officiële Olympische optreden, wonnen de Rode Duivels de gouden medaille op eigen bodem na een controversiële finale waarin hun Tsjechoslowaakse tegenstanders het veld verlieten. 

België kwalificeerde zich voor slechts één van de acht grote toernooien in de jaren 1950 en 1960: de Wereldbeker van 1954. 

De prestaties van het team verbeterden in het begin van de jaren 1970, onder manager Raymond Goethals. Volledig in het wit gekleed, als de Witte Duivels, behaalde België hun eerste overwinningen op Wereld- en Europese Kampioenschappen tijdens de Wereldbeker van 1970 en Euro 1972. 

Beginnend met een tweede plaats op Euro 1980, worden de jaren 1980 en het begin van de jaren 1990 algemeen beschouwd als de eerste gouden eeuw van België. Onder leiding van Guy Thys, bereikten ze hun plaats in de finale van 1980 met een ongeslagen record in de groepsfase; in de finale verloren ze nipt de titel van West-Duitsland met de score 1-2. Vanaf het WK 1982 tot en met het WK 2002 kwalificeerde de nationale ploeg zich voor zes opeenvolgende WK-eindfases en haalde meestal de tweede ronde. In deze periode loodsten de managers Guy Thys, Paul Van Himst en Robert Waseige elk een Belgische selectie voorbij de eerste ronde. Naast individuele FIFA-erkenningen, bereikte de ploeg de halve finales van het WK 1986. Na het bereiken van de Euro 1980 finale, waren ze niet succesvol op de daaropvolgende Europese Kampioenschappen.

Na het WK 2002 verzwakte het team door het verlies van meer veteranen en coach Waseige. Ze misten vijf opeenvolgende grote finales van UEFA Euro 2004 tot UEFA Euro 2012, en gingen door een even groot aantal hoofdcoaches. Tussendoor was een veelbelovende nieuwe generatie aan het rijpen op het Europees kampioenschap U-21 2007; de Belgische ploeg kwalificeerde zich voor de Olympische Zomerspelen van het volgende jaar in Peking, waar de Jonge Rode Duivels vierde werden. Na Georges Leekens' tweede periode als bondscoach, werd zijn assistent Marc Wilmots in 2012 de trainer.

Na zijn aanstelling verbeterden de resultaten van de ploeg, zodanig dat sommige buitenlandse media het als een nieuwe Belgische gouden generatie beschouwden. De jonge Belgische ploeg kwalificeerde zich als ongeslagen groepswinnaar voor de WK-finale van 2014, en verdiende met vier overwinningen de tweede Belgische plaats ooit in de kwartfinales van een WK. België kwalificeerde zich voor UEFA Euro 2016, en veroverde in november 2015 voor het eerst de eerste plaats op de FIFA Wereldranglijst. In het jaar daarop kon België hun rol als outsider op het EK niet bevestigen met een kwartfinale-uitschakeling door het Welshe team. In de kwalificatietoewijzing voor het WK 2018 haalden ze het eindtoernooi onder de Spaanse manager Roberto Martínez. België werd in de halve finale uitgeschakeld door uiteindelijke kampioenen Frankrijk, maar won de play-off voor de derde plaats tegen Engeland. Op 16 november 2019 stond het team voor het eerst in zijn geschiedenis bovenaan de World Football Elo Ratings, na een 1-4 uitoverwinning op Rusland tijdens de Euro 2020-kwalificatiewedstrijden

Ondanks de indrukwekkende vorm in de UEFA Euro 2020-kwalificatiewedstrijden, werd het toernooi een complete teleurstelling voor België. In de knock-outfase stond België eerst tegenover regerend kampioen Portugal bij de laatste zestien en overleefde de schrik met een donderslag bij heldere hemel van Thorgan Hazard die België een 1-0 zege bezorgde. In de kwartfinales stond België opnieuw tegenover oude vijand Italië, maar België slaagde er niet in om revanche te nemen van hun verlies in 2016 toen het opnieuw 1-2 werd, waarbij een doelpunt werd gescoord door Romelu Lukaku, waardoor de campagne van België op een trieste noot eindigde.

Uitrusting

Bij thuiswedstrijden dragen de veldspelers van de ploeg traditioneel de kleuren van de Belgische vlag: zwart, geel en rood. Het rood domineert de strook en is vaak de enige kleur van het tricot. De uitkleuren zijn meestal wit, zwart of beide; in 2014 introduceerde de ploeg een derde, gele kit. Hun shirts zijn vaak afgezet met tricolores aan de marges. Sinds 1981 is het embleem van de RBFA het insigne van de nationale ploeg; het vorige insigne was een gele leeuw op een zwart schild, vergelijkbaar met het wapenschild van het nationale wapen.Op 8 november 2019 onthulde de Koninklijke Belgische Voetbalbond een nieuw logo, waarin de belangrijkste elementen van het vorige logo behouden zijn: de koninklijke kroon, de krans en de Belgische driekleur.

Voor hun eerste officieuze wedstrijd in 1901 droeg de Belgische ploeg witte truien met driekleurige banden op de bovenarmen. Sinds 1904 is het klassieke volledig rode shirt van België twee keer gewijzigd. In 1904-05 droeg de ploeg korte tijd satijnen shirts met drie horizontale banden in rood, geel en zwart. In de jaren 1970 koos manager Raymond Goethals voor een volledig witte combinatie om de zichtbaarheid van de ploeg tijdens avondwedstrijden te verbeteren.

Zes kledingfabrikanten hebben de officiële teamstrip geleverd. Adidas, Umbro, Admiral, Diadora, Nike en Burrda.

Bijnaam, logo en mascotte

Na een wedstrijd in 1905 schreef een Nederlandse verslaggever dat drie Belgische voetballers "als duivels werk". Een jaar later gaf Leopold FC-manager Pierre Walckiers de spelers de bijnaam Rode Duivels. Vanwege hun witte thuisshirts in de jaren zeventig stonden ze tijdelijk bekend als de Witte Duivels. Sinds 2012 is het logo van de ploeg een rode drietand (of drietandige hooivork), een voorwerp dat vaak met de duivel wordt geassocieerd. Daarnaast heeft de nationale ploeg ook vier officiële mascottes gehad. De eerste was een leeuw in teamkit met de naam Diabolix, een verwijzing naar het centrale symbool in het Belgische wapenschild dat van 1905 tot 1980 op de teamtruien verscheen. In overeenstemming met hun epitheton waren de volgende mascottes een rode superduivel en twee door fans gemaakte moderne duivels; de meest recente, sinds 2018, heette "Red".

Supporters

Fans van het Belgische nationale elftal tonen de driekleurige nationale vlag van het land. In 2012 fuseerden de lokale supportersclubs tot één grote Belgische federatie met de naam "1895", naar het oprichtingsjaar van de RBFA. Een van de mooiste momenten voor de Belgische ploeg en hun 12de man was midden 1986 toen de Belgische delegatie op de Wereldbeker in Mexico een warm "welkom thuis" kreeg. Toen de halve finalisten van het WK op het balkon van het Brusselse stadhuis verschenen, was het aangrenzende Grote Marktplein gevuld met een uitzinnige menigte die juichte alsof hun ploeg een groot toernooi had gewonnen.

Vlak voor de aftrap van een WK-thuiskwalificatiewedstrijd van 2014 zagen de voetballers van België een eerste tifo-spandoek, waarop een duivel in de nationale kleuren was afgebeeld. De aanwezigheid van veel Belgische spelers in topcompetities in het buitenland, zoals de Premier League, en veelbelovende resultaten onder Marc Wilmots, verhoogden het enthousiasme en het geloof van de fans in een succesvolle WK-campagne. 

Rivaliteiten

De belangrijkste voetbalrivalen van België zijn de buurlanden Nederland en Frankrijk, waarmee het nauwe culturele en politieke betrekkingen deelt. De matchup tussen het Belgische en Nederlandse elftal staat bekend als de Lage Landen derby. De clash tussen de Belgische en Franse partijen heeft in het Frans de bijnaam le Match Sympathique.

Stadion

De meeste van thuisedstrijden werden gespeeld in Brussel op het Heizelplateau, op de site van het huidige Koning Boudewijnstadion. Sinds 2007 vindt de meeste fysieke voorbereiding plaats in het Nationaal Voetbalcentrum in Tubeke, of op het trainingsveld van Anderlecht in de wijk Neerpede.

In 1946 werd het stadion omgedoopt tot Heizelstadion naar de stadswijk. Deze nieuwe naam werd in verband gebracht met de tragedie voorafgaand aan de Europacupfinale van 1985 tussen Juventus en Liverpool; 39 toeschouwers kwamen om het leven na rellen in het toen verouderde gebouw. In 1995 werd het gemoderniseerde stadion na twee jaar werken vernoemd naar wijlen koning Boudewijn. 

Management

Sinds 1904, hebben 24 vaste managers officieel de leiding over de nationale ploeg; waaronder hun Spaanse manager Roberto Martínez, en keeperscoaches Erwin Lemmens en Iñaki Bergara. Onder Marc Wilmots bereikte België in 2015 de bovenste plaats op de FIFA-ranglijst, wat hem de titel van Beste Coach van het Jaar opleverde bij de 2015 Globe Soccer Awards. Onder Guy Thys behaalde de ploeg recordresultaten op wereld- en Europese kampioenschappen; het tijdschrift World Soccer riep hem dienovereenkomstig uit tot Manager van het Jaar in 1986.

Sinds de periode van Raymond Goethals in de jaren 1970, is een van de sterke punten van de Belgische ploeg het systematisch gebruik van de buitenspelval. Volgens voetbaljournalist Wim De Bock vertegenwoordigde "meestertacticus" Goethals het "conservatieve, defensieve voetbal van de Belgische nationale ploeg”.

In een poging om een wedstrijd te winnen op het WK 1998, koos Georges Leekens voor een 4-3-3 opstelling voor de tweede en derde groepswedstrijden van België. Robert Waseige, bondscoach van België rond 2000, zei dat "vooral zijn 4-4-2 systeem heilig was", in die zin dat hij goede aanvallers op de bank liet om zijn favoriete formatie te behouden. Wilmots koos weer voor de 4-3-3 opstelling, met de bedoeling dominant voetbal te laten zien tegen elk land. Onder Wilmots wist België zich te kwalificeren voor het WK 2014, waar de ploeg in de kwartfinale verloor tegen Argentinië. Na opnieuw een kwalificatie voor het EK 2016 onder Wilmots en een daaropvolgende uitschakeling in de kwartfinale tegen Wales, werd Wilmots vervangen door Roberto Martinez. Martinez leidde België tijdens een succesvol WK 2018, waarbij het de 3e plaats in het eindklassement bereikte na in de halve finale te zijn uitgeschakeld door Frankrijk.

Opmerkelijk

Tussen 1904 en 1980 werden vooral aanvallende Belgische spelers erkend als getalenteerde voetballers. In het eerste decennium van het team was spits Robert De Veen zeer productief met 26 doelpunten in 23 interlands. De belangrijkste speler van de zegevierende Olympische ploeg van 1920 was Robert Coppée, die een hattrick scoorde tegen Spanje's Ricardo Zamora, en de penalty in de finale. Andere uitstekende Belgische spitsen waren voormalig topscorer Bernard Voorhoof en "België's voetbalgrootmeester" Raymond Braine, beschouwd als "een van de grootste spelers van die tijd".

Begaafde spelers in de jaren 1940 en 1950 waren onder meer centrum-back Louis Carré en aanvallers Jef Mermans, Pol Anoul en Rik Coppens; op de wereldbeker van 1954 schitterde Anoul met drie doelpunten, en de krant L'Équipe noemde Coppens de beste centrum-spits van het evenement. De jaren zestig en het begin van de jaren zeventig waren de gloriedagen van spits en viervoudig Belgisch Gouden Schoen Paul Van Himst, later verkozen tot Belgisch UEFA Gouden Speler van 1954-2003 en Belgisch Speler van de Eeuw door de IFFHS.

Bij de Ballon d'Or van 1965 eindigde Van Himst op de vierde plaats, waarmee België de hoogste positie ooit bereikte bij de Europese voetbalverkiezing. In 1966 kwamen spits Raoul Lambert en verdedigende middenvelder Wilfried Van Moer bij de nationale ploeg; terwijl de UEFA Lambert prees voor zijn vaardigheden tijdens Euro 1972, won Van Moer drie Gouden Schoenen en evenaarde hij de vierde plaats van Van Himst bij de Ballon d'Or van 1980.

België heeft sinds 1980 twee talentengolven gekend, waaruit verschillende spelers op verdedigende posities internationale faam verwierven. In de jaren '80 en begin jaren '90 werden de doelmannen Jean-Marie Pfaff en Michel Preud'homme verkozen tot beste doelmannen op FIFA-Wereldbekers, terwijl de FIFA de middenvelders Jan Ceulemans en Enzo Scifo erkende als de stuwende krachten van de Belgische WK-ploeg van 1986. In 2002, nadat alle spelers van deze generatie met pensioen waren gegaan, werd Marc Wilmots met vijf doelpunten de topscorer van België op het WK.

Tijdens de 10 jaar van 2002 tot 2012 waarin België er niet in slaagde zich te kwalificeren voor grote toernooien, rijpte een andere gouden generatie, waarvan velen zowel individuele topprijzen als teamprijzen behaalden bij buitenlandse Europese topclubs en competities. Hiertoe behoren verdediger Vincent Kompany, middenvelder Kevin De Bruyne die tot de beste aanvallende middenvelders van de wereld en zijn generatie behoort; en vleugelspeler Eden Hazard, die geprezen is als een van Chelsea F.C. 's grootste spelers ooit en een van de beste voetballers ter wereld van zijn tijdperk. Eervolle vermeldingen van deze gouden generatie zijn Thibaut Courtois, Jan Vertonghen, Dries Mertens, en Toby Alderweireld. Deze spelers hielpen België op de derde plaats van het WK 2018 te eindigen, het beste resultaat van de ploeg op het toernooi, en bereikten twee keer de nummer één op de FIFA-ranking, sinds 2015.

Meeste caps

Jan Vertonghen heeft het meest aantal wedstrijden gespeeld voor België met 139 optredens. Eden Hazard begon de meeste wedstrijden als aanvoerder. Hector Goetinck had de langste carrière als internationaal voetballer: 17 jaar, 6 maanden en 10 dagen.

Topscorers

Romelu Lukaku is de topscorer van België met 68 doelpunten. Degenen die de meeste doelpunten in één wedstrijd maakten zijn Robert De Veen, Bert De Cleyn en Josip Weber met 5; De Veen heeft ook het record voor de meeste hattricks met drie. Het snelste doelpunt van België na de eerste aftrap werd gescoord door Christian Benteke, 8,1 seconden in de wedstrijd tegen Gibraltar op 10 oktober 2016.

FIFA Wereldbeker

België slaagde er bij hun eerste vijf WK-deelnames niet in verder te komen dan de eerste ronde. Na twee doelpuntloze nederlagen op de Wereldbeker in 1930, scoorde de ploeg in hun knock-outwedstrijden in de eerste ronde in de edities 1934 en 1938 - maar slechts genoeg om hun eer te redden. In 1954 speelden ze gelijk met Engeland (4-4 na extra tijd), en in 1970 wonnen ze hun eerste Wereldbekerwedstrijd, tegen El Salvador (3-0).

Van 1982 tot 2002 kwalificeerde België zich voor zes opeenvolgende Wereldbekers, en in de finale van het toernooi kwamen ze vijf keer verder dan de eerste ronde. In de opener van het FIFA Wereldkampioenschap 1982 versloeg België titelverdediger Argentinië met 1-0. Hun toernooi eindigde in de tweede groepsfase, na een Poolse hattrick van Zbigniew Boniek en een 0-1 verlies tegen de Sovjet-Unie.

In Mexico 1986 behaalde het Belgische elftal zijn toenmalige beste WK-reeks ooit. In de knock-outfase versloegen ze als underdogs de Sovjets na extra tijd (3-4); met onder meer een goal van Jan Ceulemans. Ze versloegen ook Spanje, in een penalty shoot-out na een 1-1 gelijkspel, maar verloren van de uiteindelijke kampioenen Argentinië in de halve finale met 2-0, en Frankrijk in de derde-plaatswedstrijd (4-2).

Op het WK 1990 domineerde België periodes van hun tweederondewedstrijd tegen Engeland; Enzo Scifo en Jan Ceulemans raakten het doelhout. De volley van David Platt in de laatste minuut van de extra tijd, leidde tot de plotselinge uitschakeling van de Belgen.

In 1994 ging België er in de tweede ronde opnieuw uit door een 3-2 nederlaag tegen titelverdediger Duitsland. Na afloop bekritiseerde de hele Belgische delegatie scheidsrechter Kurt Röthlisberger voor het niet toekennen van een penalty voor een overtreding op Josip Weber. Drie gelijke spelen in de groepsfase van het WK 1998 waren voor België onvoldoende om de knock-outfase te bereiken. Met twee gelijke spelen begon de FIFA World Cup 2002 slecht voor België, maar ze wonnen de beslissende groepswedstrijd tegen Rusland met 3-2. In de tweede ronde stonden ze tegenover uiteindelijke WK-winnaars Brazilië; België verloor met 2-0 nadat de ingekopte openingstreffer van Marc Wilmots werd afgekeurd wegens een "fantoomovertreding" op Roque Júnior.

In 2014 versloeg België al hun groepstegenstanders. Daarna speelden ze een vermakelijke wedstrijd tegen de Verenigde Staten, waarin de Amerikaanse doelman Tim Howard 15 reddingen verrichtte. Ze versloegen de Verenigde Staten echter met 2-1. In een evenwichtige kwartfinale schakelde Argentinië België uit, na een 1-0 overwinning.

Op het WK 2018 begon België met vijf opeenvolgende overwinningen (waaronder groepszeges op Panama, Tunesië en Engeland). In de vierde, tegen Japan, kwamen ze op een 0_2 achterstand. Maar toch wonnen ze de wedstijd met 3-2, met doelpunten van Jan Vertonghen en late invallers Marouane Fellaini en Nacer Chadli, wat leidde tot een onwaarschijnlijke en historische comeback. België versloeg vervolgens WK-favoriet Brazilië met 2-1 door een eigen doelpunt van Fernandinho en een doelpunt van Kevin De Bruyne, en bereikte de halve finales. België verloor met 0-1 van Frankrijk in de halve finale, maar herpakte zich door met 2-0 te winnen in hun tweede overwinning op Engeland in het toernooi om zo de derde plaats veilig te stellen en het beste WK-resultaat ooit voor de Belgische nationale ploeg. Enkele spelers die in het bijzonder bijdroegen waren aanvoerder Eden Hazard, Thibaut Courtois en Romelu Lukaku, die later door de FIFA werden erkend als respectievelijk de tweede beste speler (Zilveren Bal), beste doelman (Gouden Handschoen) en derde topscorer (Bronzen Laars) van het toernooi.

UEFA Europees kampioenschap

Met zes succesvolle kwalificatiecampagnes op een totaal van zestien, zijn de prestaties van België op het Europees Kampioenschap niet te vergelijken met hun WK-record, maar het heeft wel het hoogste record in vergelijking met hun prestaties op het WK. België was twee keer gastheer of mede-gastheer van het evenement: in 1972 en samen met Nederland in Euro 2000.

Op Euro 1972 eindigde België als derde na een 1-2 nederlaag tegen West-Duitsland en een 2-1 nederlaag tegen Hongarije. Het beste resultaat van de ploeg is hun tweede plaats op Euro 1980 in Italië. Door als groepswinnaar te eindigen, bereikte België de finale, waarin het moest aantreden tegen West-Duitsland. De West-Duitser Horst Hrubesch scoorde eerst, maar René Vandereycken maakte gelijk via een strafschop. Twee minuten voor het einde van de reguliere speeltijd scoorde Hrubesch opnieuw en ontnam België een eerste Europese titel.

Op Euro 1984, in hun laatste en beslissende groepswedstrijd tegen Denemarken, nam de Belgische ploeg een 0-2 voorsprong, maar de Denen wonnen de wedstrijd met 3-2. Zestien jaar later verscheen België automatisch opnieuw op het UEFA-toernooi als co-gastheren. Na de openingswedstrijd van Euro 2000 tegen Zweden met 2-1 te hebben gewonnen, werden de Belgen door twee 2-0 nederlagen tegen de uiteindelijke runners-up Italië en Turkije aan het eind van de groepsfase van het toernooi uitgeschakeld.

Ondanks overwinningen met ruime marge tegen de Republiek Ierland (3-0) en Hongarije (0-4) op Euro 2016, verliet België in de kwartfinales. Net als tijdens de voorrondes van het toernooi versloeg Wales België. Dit keer met 3-1.

Olympische Zomerspelen

De Belgische ploeg nam deel aan de Olympische Zomerspelen in de jaren 1920 en behield de gouden medaille thuis. 

De Belgische selectie voor de Olympische Spelen van 1920 kreeg een bye voor de kwartfinales, waar ze met 3-1 wonnen van Spanje, en bereikte de halve finales, waar ze Nederland met 3-0 versloegen. In de eerste helft van de finale tegen Tsjecho-Slowakije leidden de Belgen met 2-0. Na het wegsturen van de Tsjecho-Slowaakse linksback Karel Steiner verlieten de ontevreden bezoekers in de 40e minuut het veld. Na afloop meldde de uitploeg hun redenen tot protest bij de organisatie van de Olympische Spelen; deze klachten werden afgewezen en de Tsjecho-Slowaken werden gediskwalificeerd. De 2-0 stand mocht blijven staan en België werd tot kampioen gekroond.